Штогод 1 снежня, пачынаючы з 1988 года, адзначаецца Сусветны дзень прафілактыкі ВІЧ / СНІД. Гэты дзень служыць напамінам пра неабходнасць аб’яднаць намаганні, як дзяржаў, так і грамадства для дзеянняў па зніжэнні разбуральных наступстваў эпідэміі ВІЧ-інфекцыі. Сёння Сусветны дзень прафілактыкі СНІДу захоўвае сваю актуальнасць, нагадваючы пра тое, што пытанне павышэння дасведчанасці аб ВІЧ-інфекцыі, выкаранення стыгмы і дыскрымінацыі ў дачыненні да людзей, якія жывуць з ВІЧ, па-ранейшаму застаецца крытычна важным.
Кожны год Сусветны дзень прафілактыкі ВІЧ / СНІД праводзіцца пад рознымі дэвізамі, якія адлюстроўваюць існуючыя ў дадзены момант надзённыя праблемы. У 2019 годзе тэма Сусветнага дня прафілактыкі ВІЧ-інфекцыі – «Вырашальная роля супольнасцяў».
Маштабы распаўсюджвання ВІЧ-інфекцыі набылі глабальны характар і ўяўляюць рэальную пагрозу сацыяльна-эканамічнаму развіццю большасці краін свету. Менавіта таму, прафілактыка ВІЧ-інфекцыі – гэта не толькі медыцынская праблема, але і сацыяльная. Дзяржаўныя, грамадскія і міжнародныя арганізацыі аб’ядналі свае намаганні для правядзення кампаніі, прысвечанай пытанням, звязаным з ВІЧ. Ва ўсіх рэгіёнах свету праводзяцца мерапрыемствы, якія звяртаюць агульную ўвагу на бягучую сітуацыю і перспектыўныя кірункі ў галіне прафілактыкі ВІЧ-інфекцыі. Грамадскія арганізацыі, якія займаюцца пытаннямі процідзеяння ВІЧ-інфекцыі, мабілізуюць намаганні па падтрымцы супольнасцяў, у якіх яны працуюць, і прадастаўляюць магчымасць людзям, якія жывуць з ВІЧ, выказацца па актуальных і значных тэмах.
Барацьба з ВІЧ / СНІДам стала адной з мэтаў тысячагоддзя, сфармуляваных у Дэкларацыі тысячагоддзя Арганізацыі Аб’яднаных Нацый, прынятай у 2000 годзе. Дзяржавы – члены ААН абавязаліся да 2015 года спыніць распаўсюджванне ВІЧ / СНІДу і пакласці пачатак тэндэнцыі да скарачэння маштабаў эпідэміі. У выніку прынятых мер сусветнай супольнасці атрымалася спыніць і звярнуць назад распаўсюджванне ВІЧ. Чалавецтва прымусіла эпідэмію пайсці на спад. Колькасць новых выпадкаў інфіцыравання ВІЧ і смерцяў з прычыны СНІДу істотна скарацілася ў параўнанні з пікам эпідэміі.
Наступным крокам у супрацьстаянні СНІДу павінна стаць поўная ліквідацыя эпідэміі да 2030 года, што з’яўляецца неад’емнай часткай Мэтаў ўстойлівага развіцця , якія ў 2015 годзе былі аднагалосна прыняты дзяржавамі – членамі Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.
У мэтах рэалізацыі мер па прафілактыцы ВІЧ / СНІД, у ЮНЭЙДС распрацавалі аператыўны падыход для дасягнення шэрагу мэтавых паказчыкаў да 2020 года. У прыватнасці, 90% усіх ВІЧ-інфіцыраваных, павінны быць інфармаваныя аб сваім ВІЧ-статусе, 90% выяўленых носьбітаў ВІЧ-інфекцыі павінны атрымаць доступ да лячэння, а прымяненне антырэтравіруснай тэрапіі, павінна весці да падаўленьня віруснай нагрузкі ў 90% пацыентаў. Яны таксама ўключаюць у сябе скарачэння колькасці новых выпадкаў ВІЧ-інфекцыі на 75% і ліквідацыю дыскрымінацыі.
Выпадкі ВІЧ-інфекцыі могуць і не знікнуць у агляднай будучыні, але эпідэмію ВІЧ-інфекцыі як пагрозу глабальнаму здароўю можна спыніць. Згодна з статыстыкай Сусьветнай арганізацыі аховы здароўя, на планеце жыве больш 37,9 мільёнаў чалавек з ВІЧ-інфекцыяй. За апошнія 30 гадоў ад СНІДу памерла каля 32 мільёнаў чалавек.
У цяперашні час эпідэміялагічная сітуацыя па ВІЧ-інфекцыі ў Рэспубліцы Беларусь застаецца напружанай, за перыяд эпідэміялагічнага назірання зарэгістравана больш за 28 тысяч выпадкаў ВІЧ-інфекцыі. Адзначаецца пашырэнне узроставай структуры інфіцыраваных ВІЧ, зрушэнне эпідэміі ў больш старэйшыя ўзроставыя групы. Павялічваецца колькасць асоб, інфіцыраваных палавым шляхам (64,9%).
Брэсцкая вобласць па ўзроўню распаўсюджвання ВІЧ-інфекцыі знаходзіцца на 5-м месцы з 7-мі адміністрацыйных тэрыторый пасля Гомельскай, Мінскай абласцей, г. Мінска, Магілёўскай вобласці. На 1 лістапада 2019 г. у вобласці зарэгістравана 2191 выпадак ВІЧ-інфекцыі; колькасць людзей, якія жывуць з ВІЧ – 1623 ці 119,2 выпадкі на 100 тысяч насельніцтва, што ніжэй рэспубліканскага паказчыка захворвання ў 1,9 разы (па Рэспубліцы Беларусь -21 811 асоб, якія жывуць з ВІЧ, або 230,5 выпадкаў на 100 тысяч насельніцтва).
На тэрыторыі вобласці за ўвесь перыяд назірання асноўны шлях перадачы ВІЧ-інфекцыі – сэксуальныя кантакты – 61,1%, парэнтэральны (пры ін’екцыйным увядзенні наркотыкаў) – 37,3%. Дзеці, народжаныя ад ВІЧ-інфіцыраваных маці – 1,1%.
У 2019 г. заражэнне ВІЧ часта было звязана са знаходжаннем за межамі Рэспублікі Беларусь. З 139 зноў выяўленых выпадкаў у Брэсцкай вобласці ў 30 (21,6%) інфікаванне ВІЧ звязана са знаходжаннем на тэрыторыі сумежных дзяржаў, пераважна Расійскай Федэрацыі (у асноўным працоўныя мігранты).
Характэрна ўцягванне ў эпідпрацэс шчасных слаёў насельніцтва, якія не адносяцца да груп рызыкі.
Асаблівасцю апошніх 10 гадоў назірання з’яўляецца тэндэнцыя «зрушэння ўзросту» па выяўленні ВІЧ-інфекцыі ва ўзроставай катэгорыі старэй 30 гадоў: за 10 мес. бягучага года ў гэтай групе выяўлена 112 чал. – 80,6% ад усіх ізноў выяўленых выпадкаў.
Лячэнне ВІЧ-інфекцыі (антырэтравіруснай тэрапіі) – гэта магутны фактар падвойнага дзеяння, які адначасова ратуе жыццё і прадухіляе новыя выпадкі інфікавання. Ранняе выяўленне і своечасовае прызначэнне лячэння з’яўляецца дзейснай мерай у барацьбе з захворваннем. Усе ВІЧ-пазітыўныя пацыенты ў Рэспубліцы Беларусь, якія стаяць на дыспансерным назіранні, маюць доступ да бясплатнай антырэтравіруснай тэрапіі. Па стане на 01.11.2019 ў вобласці лячэнне атрымліваюць 1300 чал (80,1%) з 1623 чал., якія ведаюць свой ВІЧ-станоўчы статус. Своечасова пачаўшы лячэнне і прытрымліваючыся ўсім ўказанням лекара, людзі, якія жывуць з ВІЧ, могуць пражыць доўгае і паўнавартаснае жыццё. Якасць жыцця ВІЧ-пазітыўных людзей, дзякуючы гэтым лекавых прэпаратаў, амаль нічым не адрозніваецца ад якасці жыцця людзей без ВІЧ.
У Брэсцкай вобласці рэалізуецца план мерапрыемстваў у рамках Сусветнай кампаніі супраць СНІДу і Сусветнага дня прафілактыкі СНІДу – 1 снежня 2019 года. Мерапрыемствы, якія праводзяцца ў рамках Сусветнага дня барацьбы са СНІДам, яшчэ раз дазволяць звярнуць увагу на сур’ёзнасць гэтай праблемы, данесці інфармацыю па прафілактыцы ВІЧ-інфекцыі да насельніцтва, матываваць да фарміравання бяспечнай мадэлі паводзін, прапагандзе добраахвотнага кансультавання і тэставання на ВІЧ. Прайсці добраахвотнае тэставанне на ВІЧ-інфекцыю, у тым ліку ананімнае, можна ў любым лячэбнай установе, якія аснашчаны працэдурным кабінетам.
З’яўляецца шмат новых спосабаў пашырэння доступу да тэставання і саматэставання на ВІЧ. У цяперашні час у аптэчнай сеткі Брэсцкага РУП “Фармацыя” ва ўсіх раённых цэнтрах і г. Брэсце ў продажы маюцца наборы «Мульты-тэст» для правядзення самастойнага экспрэс-аналізу на ВІЧ па сліне. Так, за 10 мес. 2019 г. у аптэках вобласці было рэалізавана 803 экспрэс-тэсту па сліне.
Таксама ў вобласці на базе грамадскіх некамерцыйных арганізацый функцыянуюць ананімна-кансультацыйныя пункты, якія прадстаўляюць паслугі па кансультаванні і тэставання на ВІЧ-інфекцыю ключавых груп (спажыўцы ін’екцыйных наркотыкаў, работнікі камерцыйнага сэксу, мужчыны, якія маюць сэксуальныя адносіны з мужчынамі) у гг. Брэст, Баранавічы, Пінск.
Штогод напярэдадні Сусветнага дня прафілактыкі ВІЧ / СНІД праводзяцца інфармацыйна-асветніцкія мерапрыемствы па супрацьдзеянні эпідэміі ВІЧ-інфекцыі, якія арганізуюцца ўстановамі аховы здароўя сумесна з грамадскімі арганізацыямі, установамі культуры, адукацыі і СМІ.
Асновай першаснай прафілактыкі павінна стаць ўсведамленне кожным чалавекам асабістай адказнасці за сваё жыццё і здароўе. Кожны павінен ведаць пра шляхі перадачы ВІЧ-інфекцыі і асабістых мерах прафілактыкі, а таксама фармаваць талерантнае стаўленне да людзей, якія жывуць з ВІЧ.
Даведайся больш пра ВІЧ / СНІД – гэта дасць упэўненасць ў захаванні свайго здароўя і здароўя сваіх блізкіх.